“Zo maken we de wijk nóg groener en biodiverser”
31 december '24
Zuyderhoven is niet alleen modern en duurzaam, maar er wordt ook alles aan gedaan om de biodiversiteit in de wijk te stimuleren. Er zijn daarom een ruim aantal nestkasten en insectenstenen opgenomen in het plan. Rens de Boer, adviseur Natuur en Landschap bij BPD, zit in het duurzaamheidsteam en houdt zich voornamelijk bezig met een duurzame leefomgeving. Én welke dieren en planten een plekje kunnen krijgen in het ontwerp van Zuyderhoven. “De verbinding tussen planten, insecten en vogels is essentieel. De nestkastjes zijn maar een klein deel van dat grotere verhaal.”
Belang van groene leefomgeving
Een groene woonomgeving is niet alleen fijn om naar te kijken, maar heeft volgens Rens ook aantoonbaar positieve gezondheidseffecten. “Alleen al het zien van groen als je je voordeur uitstapt is zo belangrijk voor je lichamelijke en mentale gezondheid. Naast een groene tuin is groen in de wijk belangrijk voor het reguleren van de temperatuur. We hebben te maken met de klimaatverandering dus die groene omgeving is ook een koele omgeving”, legt Rens uit. “Het is een plek waar je verkoeling op gaat zoeken in een hete zomer of die ervoor zorgt dat jij niet oververhit op je fiets aankomt als je naar de supermarkt fietst. Dat we hier aan een gezond en weerbare biodiversiteit werken is ook belangrijk voor ons als samenleving en niet alleen in deze wijk. Het ecosysteem hangt allemaal met elkaar samen”, benadrukt Rens. Groen heeft echter meer functies. “Het is belangrijk om water te kunnen opvangen als het heel hard regent”, zegt Rens. “En het wordt steeds duidelijker dat we ook in woonomgevingen aandacht besteden aan biodiversiteit. Een groen ontwerp van een woonomgeving is daar ontzettend belangrijk voor. Bij de gebiedsontwikkelingen waar BPD Ontwikkeling nieuwbouwwoningen realiseert, wordt vanaf het begin nadrukkelijk rekening gehouden met klimaatverandering door biodiversiteit en klimaatadaptatie als belangrijke pijlers mee te nemen."
Biodiversiteit: van planten tot dieren
In Zuyderhoven is er alles aan gedaan om zowel de natuur als de woningen biodivers te maken. “Het gaat om balans,” legt Rens uit. “Een wijk waar zowel mensen als dieren zich thuis voelen, met voldoende groen van hoge kwaliteit binnen handbereik. We denken mee over het groenblauwe netwerk in de wijk en welke planten en diersoorten daar een plekje kunnen krijgen. Daarnaast kijken we naar de woningen zelf. Want naast menselijke bewoners is het ook nodig om plekjes te maken waar gebouwbewonende dieren kunnen wonen, zoals vleermuizen, de huismus en de gierzwaluw.” Deze diersoorten zijn volledig afhankelijk van gebouwen om te overleven. “Hun nestplaatsen verdwijnen, omdat er veel oudere woningen gerenoveerd worden. Daarom is het belangrijk om ook in de nieuwbouw voor die soorten een nestplekje te creëren.”
Groene maatregelen
De groene maatregelen hebben een directe impact op de biodiversiteit in Zuyderhoven. “Dat betekent bijvoorbeeld dat de lokale populatie huismussen zich kan uitbreiden naar Zuyderhoven,” vertelt Rens. “Die populatie is in de jaren 90 heel hard achteruitgegaan, maar is zich nu weer aan het herstellen. Toch blijft de populatie afhankelijk van wat wij voor die huismussen creëren in onze nieuwbouw.” Het effect gaat verder dan alleen vogels. “Voor andere dieren waar we nestvoorzieningen voor maken betekent dit hetzelfde.”
Naast nestkasten voor vogels zijn er insectenstenen toegevoegd. Rens legt uit: “Dat zijn eigenlijk baksteentjes met holtes erin waarin wilde bijen kunnen overwinteren of zich voortplanten. Dit zijn geen honingbijen, maar solitaire bijen die individueel eitjes leggen in zo'n klein gangetje.” Zo ontstaat een plek waar zowel vogels als insecten een veilige leefomgeving vinden. “Het is een stimulering voor die dieren, maar het is ook belangrijk dat er rondom een nestkast leefgebied is. Wat er rondom de woningen aan groen is, zoals een parkje in de buurt, is uiteindelijk het leefgebied van die dieren. Ze gaan buiten eten zoeken en ontmoeten elkaar ook buiten om hun partner te vinden om zich voort te planten.”
Groene tuin: wat kunnen bewoners zelf doen
Bewoners spelen een belangrijke rol in het versterken van de biodiversiteit in Zuyderhoven. “Wat we als BPD overlaten aan de bewoners, is de inrichting van de tuin,” legt Rens uit. “Hoe je die tuin inricht, is allesbepalend voor of dat wel of niet aansluit op de planten en dieren die er in de wijk komen te leven.” Rens raadt aan om tegels te vervangen door groen. “Dat is niet alleen goed voor de dieren, maar ook voor jezelf. Een hete tuin in de zomer is niet fijn om in te zitten. Planten bieden schaduw en verkoeling. Kies voor planten waar insecten iets te eten hebben en waar vogels misschien een plekje vinden voor een nest. Of zorg voor een doorgang in de schutting waar egels binnen kunnen komen om slakken te eten. Dat soort keuzes is echt de kers op de taart voor een biodiverse wijk.”
‘De Tuinen van BPD’
“Om de toekomstige bewoners te stimuleren om een klimaatbestendige en biodiverse tuin in te richten zullen er in Zuyderhoven onder de noemer van ‘De Tuinen van BPD’ drie voorbeeldtuinen worden aangelegd. Zo kan men met eigen ogen zien hoe een dergelijke tuin eruit zou kunnen zien. Bovendien zullen er nu al bomen geplant worden die fungeren als ‘kwekerij’. De bomen voor het eerste deelplan gaan binnenkort de grond in. Tegen de tijd dat de eerste bewoners hun intrek nemen, zullen die bomen voor een volwaardige groene uitstraling zorgen.”
De toekomst van Zuyderhoven
Het realiseren van natuurinclusieve maatregelen bracht een paar uitdagingen met zich mee. “We hebben goed gekeken hoe we nestkasten op een veilige manier konden inbouwen in de woningen, zonder dat bewoners er last van hebben,” zegt Rens. Ook de inrichting van het openbaar groen vroeg om een andere aanpak: “Als je bloemen wilt waar insecten op afkomen, dan kun je dat niet combineren met een kort gemaaid gazon.” Met Zuyderhoven laat BPD zien hoe natuurinclusief bouwen de toekomst vormgeeft. “Zo is er in Zuyderhoven plek voor insectenstenen en vleermuiskasten, die op slimme plekken zijn ingebouwd,” vertelt Rens. “Vleermuizen eten bijvoorbeeld duizenden muggen per avond, dus ze zijn ook belangrijk voor ons als bewoners.” Rens besluit: “Zuyderhoven is een plek waar mens en natuur samen kunnen leven. Met de betrokkenheid van bewoners kunnen we de wijk nóg groener en biodiverser maken.”